Stilstaan

Kroatië, ‘mijn’ vijfde land!

Net een paar woordjes Hongaars geleerd en een beetje gewend om in Forint te betalen, moet ik i.p.v. ‘köszönöm’ (=bedankt) ‘hvala’ zeggen en Kuna’s in mijn portemonnee hebben … Kuna betekent marter en heeft zijn oorsprong in de middeleeuwen waar men met martervachten betaalde.

Het is toch iets fascinerends met de talen! Wie verzint nou zo’n moeilijke taal als Hongaars? Die baby’s moeten allemaal bovengemiddeld intelligent geboren worden… (Niet dat ik van het Slowaaks of Kroatisch meer begrijp hoor.)

Het gedeelte in Kroatië is maar kort, mijn fietsboekje zegt 165,5 km. Maar ondertussen fiets ik niet altijd meer volgens het boekje, deels per ongeluk en deels expres (dus over het aantal kilometers geef ik geen garantie). De wegen verlopen wel in de buurt van de Donau maar de rivier zie ik niet zo vaak.

Er zijn nog wel af en toe bordjes maar sinds Slowakije moet je de route veel meer zelf in de gaten houden (heeft ook wat, je voelt je veel meer als een pad-vinder). In Duitsland en Oostenrijk hoef je alleen maar te fietsen tot je weer een bordje ziet. Ondertussen kan ik aardig opschieten met Maps.me, en samen met hem, met mijn fietsboekje en de lokale bewoners kom ik een heel eind.

In tegenstelling tot de Servische is de Kroatische kant van de Donau (deze keer heet ze Dunav, en ze is tegelijk grens over de hele lengte van de Kroatische kant) soms heuvelachtig. Ik weet nu dat ik stijgingen van 8% goed aankan in de 2de versnelling, en dat stijgingen van 11% in de 1de versnelling lukken, als het niet te lang duurt, anders wordt het toch duwen. Maar dan heb je daarna ook weer een mooie afdaling. Dat althans dacht ik eergisteren… Gisteren moest ik al bij een 8%-stijging duwen die minstens even stijl was als de 11% van de dag daarvoor. Ook hier zijn de grenzen dus vloeiend (‘Alles stroomt, niets is blijvend’). Of het nou mijn grenzen betreft of de grenzen van de Kroatische landmeetkundigen blijft een raadsel.

Het is nu donderdag 28 september, zie ik op mijn smartphone. Het zijn zulke intense dagen dat ik nu ondanks het mooie weer de tijd neem om stil te staan en te schrijven. Ik zit namelijk alweer aan de volgende grens, in Ilok. Ik hoef alleen de Donau over te steken en ik ben in Servië.

Ik moet altijd even over een innerlijke drempel heen voordat ik naar het volgende land ga. Afscheid nemen, loslaten, open staan voor het nieuwe.

Het wordt tijd om langzamerhand een beetje vertrouwd te raken met de Cyrillische letters zodat ik in Bulgarije tenminste de woorden kan ontcijferen. En misschien moet ik ook langzamerhand een soort van tijdsplanning maken (mijn god, wat was dat ook alweer??). Het voelt wel alsof ik onbeperkt tijd (en geld.. haha..) heb maar dat is natuurlijk niet helemaal zo…

De meest spannende en niet te plannen landen zijn Bulgarije en Roemenië. Ik krijg ook regelmatig waarschuwingen om er niet alleen heen te gaan, en al helemaal niet als vrouw, zodat ik er weer een beetje onzeker van werd. Gelukkig heb ik met Esther een betrouwbare bron van informatie, en weet ik concreet waar ik op moet letten. Zij kent Bulgarije als haar broekzak. Bovendien kan ik altijd mijn plannen wijzigen als ik me niet meer veilig of prettig voel.

Ik probeer zo voorzichtig als nodig en zo open als mogelijk te zijn, en me te gedragen als een gast. Tot nu toe werkt het uitstekend.

De Kroaten hebben trouwens een mooi woord voor stelen, geen idee of het echt een ‘woordenboek-woord’ is: ze spreken het uit als ‘tsaptserap’ en maken daarbij de bekende draaiende beweging met de hand vanuit de pols.

Vannacht heb ik in een oud filmhuis geslapen dat als hostel dient. Helemaal alleen in een huis met 52 bedden! Er kwam iemand de deur open doen, en als ik straks weer ga moet ik de sleutel door de brievenbus doen. Hier zit ik dus in een oude filmzaal te schrijven. Als je ooit de gelegenheid hebt om deze locatie te bezoeken - zeker doen, het is net een film! Cinema Hostel heet het. In Ilok dus.

Gisteren sliep ik in een dorpje niet ver van Vukovar waar 1991 de slag om Vukovar plaatsvond. Het is bizar omdat het nog maar zo kort geleden is. Je ziet in de dorpen en stadjes ook nog huizen met schietgaten, en af en toe in een braakliggend land een bord dat waarschuwt voor landmijnen die er nog steeds liggen (ik had het gelezen, ik was er al op voorbereid) en dan zie ik jonge mensen van een jaar of 20 rondlopen, de nieuwe generatie, die van dat alles niets meegekregen hebben.

Wat me ook opvalt vooral hier in Kroatië: ik fiets regelmatig door bijna verlaten dorpen met vervallen huizen. Ik hoor kippen en zie honden, af en toe is er een geluid van een machine, voor sommige huizen staat een mooi glimmend auto, en sommige huizen zijn in felle kleuren geschilderd.

Er is geen werk, dat is een groot probleem. In Hongarije hoorde ik dat ook maar ik heb de indruk dat het hier een groter probleem is. Veel jonge mensen gaan naar het buitenland, Ireland b.v., of Duitsland. Een ander groot probleem waar gisteren mijn gastvrouw over vertelde is de corruptie. Dat gaat zelfs zo ver dat je de dokter moet betalen om geopereerd te worden. Het zijn haar eigen ervaringen. En het weinig hoopgevende is dat de corruptie volgens haar tot de bovenste regeringsleiders gaat. Iedereen weet het, en niemand kan er blijkbaar iets aan doen.

Hoe is het verder met mij? Heb ik niet zo langzamerhand genoeg? Heimwee? Waar loop ik tegenaan?

Het gaat goed met mij. Het fietsen is nog steeds leuk, ook het alleen fietsen. Ik ben al best lang onderweg vind ik. Zo’n beetje bij iedereen is de vakantie weer voorbij en is het leven van alledag weer begonnen. Ondertussen voelt het voor mij ook bijna als een alledaags leven. Het is een routine geworden om elke keer weer mijn bundel te pakken (ondertussen heeft alles zijn eigen plek en weten mijn handen de spullen aardig te vinden in de donkere diepten van de fietstassen), eten te kopen (niet te veel en niet te weinig), een slaapplek te zoeken, kleren te wassen.

Soms mis ik mijn mensen thuis maar niet lang en niet vaak genoeg om er nu terug te willen. Ik verheug me er wel al op om jullie weer te zien! Ik voel dat er veel aan mij gedacht wordt, en dat doet me goed!

Er is zo veel te beleven hier. Mijn hersens werken soms zo hard dat er bijna stoom uit mijn oren komt omdat ze niets willen vergeten, en ik wil het zo graag met jullie delen, dat ik soms op de fiets hele blogs schrijf in gedachten…

Eigenlijk heb ik nog niet een tegenvaller gehad. Ja afgelopen week was het koud en nat, dan heb ik absoluut geen zin om naar buiten te gaan. Of ik ben moe of stoot mijn knie, dit soort gewone dingen die je thuis ook tegenkomt.

Vriendelijke mensen, die kom ik veel tegen! Zelfs twee politiemannen in Hongarije die mij hard toeterend stopten om mij streng tot de orde te roepen, omdat ik tegen de eenrichtingsverkeer in fietste, werden onmiddellijk vriendelijk toen ik hen vroeg of ze misschien wisten waar ik kon overnachten. Ze keken elkaar aan, schudden spijtig hun hoofd, wensten me succes en reden verder. (Misschien verstonden ze ook geen Engels…)

Nu we toch weer even terug zijn in Hongarije moet ik jullie nog twee bijzondere belevenissen vertellen: ik fietste een keer een stukje met twee Oostenrijkse dames, net toen we weer afscheid van elkaar wilden nemen viel de een over een stoeprand heen. Heel onschuldig leek het maar ze kon niet meer verder fietsen. Wat er toen gebeurde is misschien wel typisch voor een gemeenschap in een dorpje, misschien zou dat bij ons ook wel gebeuren. Zowat het hele dorp bemoeide zich ermee, er werd druk gebeld en overlegd. Een vrouw werd erbij gehaald die Duits kon spreken en de Oostenrijkse met de auto naar de dokter bracht in het volgende stadje (daarvoor moest eerst nog een babysitter georganiseerd worden voor haar dochtertje), er werd zelfs de burgemeester opgetrommeld die ervoor zorgde dat we ergens konden slapen!

(Dat was op die ene mooie dag van de week, had ik me voorgenomen veel te fietsen …)

Twee dagen later zat ik in een dorp met veel zogenaamde Donauschwaben. Ik kon gewoon schwäbisch (mijn oorspronkelijke, Zuid-Duitse dialect) praten! Dat is gek.

In de 17./18. eeuw, na de Turkenoorlogen, werden door de Oostenrijks-Hongaarse monarchie Duitse boeren en ambachtslieden met allerlei faciliteiten naar het ontvolkte zuidelijk Hongarije gehaald. Tot op de dag van vandaag wordt er in deze gezinnen veel Duits gesproken.

Met dit stadje, Hajós, is er nog iets bijzonders aan de hand: 3 km verder is het dorpje Hajós Pincék, (Pincék betekent kelder), met alleen maar wijnkelders, meer dan 1200! Europa’s grootste wijnkelderdorp.

Het ligt niet direct op de route maar ik had erover gelezen en wilde het graag zien.

Zoals gezegd was het guur en nat, het kwik kwam niet boven de 13 graden uit. Er werd tegen me gezegd dat vanwege het slechte weer waarschijnlijk alle wijnkelders dicht zijn. Toch kwam ik 2 wijnboeren tegen die aan het werk waren in hun kelder. Meteen een paar glazen nieuwe wijn gekregen (was vergeten dat die meer alcohol heeft dan de normale wijn), en een uitnodiging om te blijven logeren en de volgende dag te helpen met de wijnoogst. Ik hoefde er niet lang over na te denken.

Behalve dat ik tijd nodig heb voor het verwerken van al die indrukken en voor het indelen van mijn krachten vragen ook de ontmoetingen tijd. De kans voor een echte ontmoeting is relatief klein als je langs de mensen fietst. En daar ging het mij toch vooral om?

Er vormt zich een idee om volgend jaar een reis te organiseren. De uitnodiging van de wijnboer heb ik al, ik ben welkom en mag ook andere mensen meebrengen. Ik zie ons al in een busje richting Hongarije en Kroatië rijden, met hele kazen als cadeau in ons bagage, want daar hebben ze hier niet zo veel van gegeten :-) (of ik hem nog niet ontdekt).

De aanmelding voor belangstellenden is geopend…

Nu moeten jullie weer een hele lap tekst lezen. Maar neem de tijd, het duurt waarschijnlijk weer even…

Heb het goed allemaal!