Stedentrip...

Lieve mensen,

Tot nu toe lijkt mijn reis meer op een stedentrip dan op een fietstocht, met de fiets als lastige bagage… haha…

Ik moet eigenlijk zeggen leek, want sinds twee dagen ben ik nu echt aan mijn geschiedenis tour aan het IJzeren Gordijn begonnen. De plaats, van waaruit ik ben gestart, heet Sodankylä, dat is ongeveer 100 km ten noorden van Rovaniemi, en dat wederom is de hoofdstad van Lapland, hoog boven aan de poolcirkel! Het ‘officiële’ begin van de route, bij de Barentszzee, is nog een keer 400 km naar het noorden. Het prikkelde wel, om het ruwe landschap, de zee, de nachteloze nacht mee te maken, maar met openbaar vervoer zou het weer een paar dagen duren, en dan weer terug met de fiets… Ik had nog het idee om een auto te huren voor twee dagen, maar dat was toch een beetje te prijzig omdat ik dan de grens met Noorwegen over zou gaan, bovendien had ik ook wel zin om te beginnen met fietsen. Ook goed zo. Op de camping zei iemand tegen me dat het ook weer niet zo spectaculair was als men het zich voorstelde. Oke. En het was in Sodankylä ook bijna de hele nacht licht. Ik kon b.v. nog om 1 uur zonder licht, het elektrische bedoel ik, lezen. Gekke ervaring wel!

De afstanden zijn hier ongelooflijk groot. Geen verrassing natuurlijk, zo goed heb ik de kaart wel bekeken van tevoren, maar het is toch nog indrukwekkender om hier te zijn. Op mijn eerste fietsdag lag het volgende ‘echte’ dorp 50 km verderop. Daartussen wonen ook wel mensen, je ziet aan het bosrand een paar vriendelijk ogende huisjes, of aan het begin van een bospad een paar brievenbussen naast elkaar, ergens daarachter wonen dus ook mensen. Ergens wel geruststellend… Op grotere wegen, waar ik soms moet fietsen, mag je 80 of 100 km/h rijden maar er komen niet zo veel auto’s langs, en ze rijden met een veilige afstand voorbij. In het eerste ‘echte’ dorp dus, werkelijk een minidorpje, weet ik niet wat ik zie. Het is een skisportcentrum, en dat betekent, dure chique hotels! Maar ik kreeg van een stel een leuk alternatief aangeboden. Ik mocht in hun tent (soort partytent) slapen, tussen zelfgebreide en -gevilte spullen, die ze overdag verkopen aan toeristen. En dat op het parkeer terrein van het dure hotel… Zoiets maak je ook niet elke dag mee!

Ik heb natuurlijk ook een eigen tent mee, dat ik altijd wel ergens op kan zetten als het nodig is. Maar ik geniet ook wel van het comfort van elektriciteit en stromend water moet ik zeggen. Ik mag dan misschien wel een levenskunstenares zijn, maar geen overlevenskunstenares, en als het erop aankomt, is het laatste toch wel belangijker… Vandaag ben ik erg blij met mijn knusse kamer aan een meertje, zeker nu het in buiten hard regent.

Ik ervaar de mensen hier als heel vriendelijk en behulpzaam, als je hen iets vraagt, ook bescheiden. Toen ik b.v. laat in de avond aankwam in Ravaniemi, had ik even geen internet en vroeg een jonge vrouw hoe ik naar het hostel moest komen. Ze wees me de weg, maar na een tijd kwam ze buiten adem achter mee aanfietsen, omdat ze gemerkt had dat ze het verkeerd zei.

Het schijnt toch een beetje een ongewone onderneming te zijn, ik kom namelijk geen een fietser met bagage tegen, Af en toe een mountainbiker, die misschien zijn camper of woonwagen ergens in de buurt heeft staan, en licht verbaasd aankijkt. Je moet of heel heel veel tijd hebben [geef je me nog een maandje Erik? ;-)], of veel harder fietsen dan ik of dus met auto, camper of motor onderweg zijn. Ik kan me goed voorstellen dat ik hier nog een keer kom met een campertje. Maar nu eerst kijken hoe ver ik dit jaar kom. De eerste twee dagen ben ik niet verder gekomen dan 50 km per dag. Het is licht heuvelachtig hier, een beetje als de Zevenheuvelenweg. Ik ben best moe, en mijn benen verbazen zich er over, wat ze zo ineens moeten doen. Dan maar minder kilometers en uitrusten, als mijn lichaam erom vraagt. (Die is natuurlijk ook weer een paar jaartjes ouder geworden sinds de laatste keer, en reizen kan ook gewoon vermoeiend zijn…) Het gaat weel goed met me. Toen ik in Sodankylä aankwam, met de bus vanaf Rovaniemi ongeveer anderhalf uur, kwam de stilte en de ruimte van het platteland als een aangename deken over me heen. Ik ‘trakteerde’ mezelf op een mökki, dat is een kleine eenvoudige houten hut met een stapelbed, koelkast, magnetron, koffiezetapparaat, elektrische kookplaat, heerlijk! Heb nog lang buiten gezeten in de zon, die niet naar bed wilde gaan. En toen ik de volgende dag in het stralende zonlicht op mijn vertrouwde fietsje stapte, voelde dat fantastisch.

Finland, dat betekent bomen bomen bos bomen bos water meren nationaalpark kilometers lange rechte wegen… enz. en dat vanuit hier nog ongeveer 1300 km… Hier in Lapland steken voor de afwisseling af en toe een paar rendieren over in alle rust. Wat er meer in het zuiden gaat gebeuren weet ik nog niet. Ik wil het wel graag een tijdje meemaken – deze landschap doet vast iets met je – maar waarschijnlijk niet het hele traject, misschien is het wel een keer mooi geweest. En ik zou ook graag nog een stuk langs de Oostzeekust willen fietsen. De kleine Estse eilandjes moeten heel mooi zijn. Het hangt ook van het weer en van allerlei andere dingen af, hoe het verder gaat. Afgelopen nacht is het weer veranderd, het regent, waait en is een paar graden kouder. Ik kijk van dag tot dag. Wel moet ik verder denken dan mijn neus lang is… Waar kan ik boodschappen doen, overnachten? Je fietst niet graag 20 km extra, omdat je vergeten bent, je voorraden op tijd op te vullen. Daar moet ik nog even aan wennen.

Van bomen en bos gesproken: ik vind dat in de Finse vlag - blauw kruis op witte achtergrond, dat de meren en de sneeuw symboliseert – ook de kleur groen hoort. Waar je ook kijkt zie je groen! Of gaat dat zo in tegen het esthetische kleurengevoel van de Finnen, dat ze bewust voor het weglaten gekozen hebben?

Ik voel me trouwens absoluut veilig hier, in de Baltische Landen net zo. Een Finse zei tegen me, als je ergens iets laat liggen, maakt niet uit wat en hoe waardevol, je krijgt het terug. Finland staat in veel opzichten ver voor andere Europese landen, b.v. in het onderwijs, of de emancipatie van mannen en vrouwen. Finland was het eerste Europese land met vrouwenkiesrecht, met de eerste vrouwelijke premier, met de eerste minister-president (zelfs wereldwijd), die ouderschapsverlof nam. En eerlijker. Ik heb gelezen dat b.v. de boete voor te hard rijden berekend wordt op basis van het inkomen. Zo kan het zijn dat een miljonair €100 000 boete betalen moet. Klopt dat echt, Annamari? Rekening houdend met de relativiteit van dergelijke onderzoeken is het misschien toch veelzeggend dat de Finnen vaker als de gelukkigste mensen ‘uit de bus’ komen. Echter ziet dezelfde Finse de toekomst met enige zorg tegemoet, omdat met de nieuwe regering een duidelijke verschuiving naar rechts plaatsvond.

In mijn laatste bericht waren we nog in Tallinn he? Ik was inderdaad nog in de tv-toren, iets buiten de stad, voordat ik aan het eind van de middag naar Helsinki ging, 2,5 uur met de boot. De toren speelde een belangrijke rol tijdens de gebeurtenissen in Estland in augustus 1991. Moskou probeerde, het streven naar onafhankelijkheid te onderdrukken. Het stuurde een gepantserde colonne naar Estland, om controle te krijgen over strategisch belangrijke civiele objecten, waaronder de tv-toren van Tallinn. In de expositie lees ik: “Ze arriveerden op 20 augustus. Laat in de avond van dezelfde dag, verklaarde Estland zich onafhankelijk door besluit van de Hoge Raad. In de vroege ochtend van 21 augustus vielen Sovjetparachutisten de tv-toren aan. Dankzij de sluwheid van de verzamelde menigte, die de tv-toren beschermden en de moed van de vier mensen die het communicatiecentrum op de 22de verdieping bewaakten, slaagden ze erin om de radio-uitzending en de communicatie met de buitenwereld te behouden tot het einde van de mislukte staatsgreep in de avond van dezelfde dag. Estland’s pad naar een vrije natie was eindelijk open.” Wat moedig! Het had ook heel anders kunnen eindigen. Estland viert sindsdien elk jaar op 20 augustus de herwinning van de vrijheid.

In Tallinn kwam ik een vrouw uit St. Petersburg tegen, en ik vroeg haar naar de situatie in de stad. Ze haalde haar schouders op. Het was wel erg wat er allemaal gebeurde maar men hield zich zo weinig mogelijk met politiek bezig. Zo ongeveer de strekking. Ik vroeg of ze wist of je als buitenlander tegenwoordig een visum kreeg. Ze dacht dat het geen probleem was, het duurde wel lang maar niet langer dan anders ook. Bijna heb ik spijt dat ik geen visum aangevraagd heb... De Estse, altijd goed gehumeurde, man aan de receptie van het hostel zegt met een brede lach: wij Esten krijgen tegenwoordig zeker geen visum, wij zijn voor Rusland de duivel.

Daarna dus Helsinki. Ondanks grote stad (ca. 600 000 inwoners) een gemoedelijke, ontspannende sfeer, veel jonge mensen, moderne stad. Maar het is zomer, en in de korte warme maanden wordt alles ingehaald en ‘uit de kast getrokken’ wat mogelijk is, elk uurtje zonneschijn wordt benut. Er is b.v. een zomercarnaval, in de winter is het er gewoon te koud. Ik heb laatst tegen iemand hier in Lapland gezegd dat ik het zo ontspannen vond in Helsinki. Jaaa zei ze, dat is in de vakantietijd, normaal gesproken zijn de mensen in het zuiden veel meer gestrest. Zo zie je maar weer, alles is relatief. Ik ben me er bewust van, dat elke ervaring van mij alleen een kort piepklein fragmentje uit het geheel is.

In de twee dagen, die ik in Helsinki verbleef, heb ik veel moois en creatiefs gezien. Én Nederlanders heb ik ook weer gezien, ik vroeg me al af waar ze toch gebleven zijn!

Elke stad, die ik op mijn reis bezocht heb, verdient het om nog een terug te komen en er langer te verblijven. En ik was nog niet eens in Riga. Vanuit Helsinki nam ik de trein naar Rovaniemi, meer dan 800 km ten noorden. Negen uur heel ontspannen treinrit, in het hondencoupé. Dat bestaat werkelijk, en er stapten ook best veel honden in, zelfs een kat zat erbij. Maar het ging er allemaal vreedzaam aan toe. Hier krijg je blijkbaar automatisch een reservering bij het ticket, de dieren en fietsen en hun bazen komen in hetzelfde coupé terecht.

Rovaniemi, hoofdstad van Lapland zoals gezegd, werd in de Laplandoorlog (sept ’44 – april ’45 tussen Finland en nazi-Duitsland) nagenoeg volledig afgebrand, de huizen waren bijna allemaal van hout. Toen het Duitse leger zich terug moest trekken, verbrandde en vernietigde het alles wat ze maar konden (tactiek van de verschroeide aarde).

Ik ben het boek ‘Lempi’ van Minna Rytisalo aan het lezen. De roman speelt zich hier in Lapland af, het gaat over een liefde in de Tweede Wereldoorlog, over oorlog en lot, verteld vanuit drie verschillende perspectieven. Erg aanbevolen! Helaas alleen in het Fins en in het Duits. Ik lees het in het Fins, zo leer ik de taal ook meteen…. Haha… dat zou wat zijn, ik zou de wanhoop nabij zijn, nog voordat ik maar een enkele zin ontcijferd zou hebben. In Litouwen en Estland kon ik al niets verstaan, maar hier kan ik helemaal niets uit een woord maken. Je leert natuurlijk dat dank je wel ‘kiitos’ heet, of heel erg bedankt ‘kiitos paljon’, en ik heb de cijfers van 1 tot 5 geleerd, maar als ik dat niet telkens weer oefen, vergeet ik het weer. Yksi, kaksi, kolme, nejlä, viisi. Nou, onthoud dat maar!

In Helsinki staat het meeste ook in het Zweeds, daar kun je nog enigszins fantaseren wat het betkent. De Finse taal klinkt vriendelijk vind ik, bijna een beetje Zwitsers, met veel Umlauten en ‘i’ aan het eind, maar niet zangerig.

Oja, aan het eind nog een belangrijk onderwerp: muggen! Het woord dat iedereen met Finland verbindt.. Ik merk er nog niet veel van, dacht dat het aan mijn cedercreme ligt die ik speciaal daarvoor gekocht heb. Maar gisteren zei een ouder Fins-Duits stel: Je hebt geluk, dit jaar zijn er bijna geen muggen, normaal gesproken stikt het hier ervan rond deze tijd. Poeh! Maar wie weet, misschien krijgen ze me toch nog te pakken meer in het zuiden. Nu geniet ik er maar even van. Een paar muggenbeten heb ik wel hoor…

Ondertussen is er weer een dag voorbij. De rustdag gisteren heeft me erg goed gedaan, vandaag had ik duidelijk meer energie. En het weer was me goed gezind. Zware donkere dreigende wolken begeleidden me wel eens de hele dag maar behalve een paar regendruppels hielden ze het vol.

Heel hartelijke groeten, zorg goed voor jezelf, dat doe ik ook :-) En veel dank voor jullie belangstelling, ‘meereizen’, reacties en aan me denken!!